Pogrzeb powstańców walczących o Górę św. Anny. Pięciu bojowników spoczęło na cmentarzu w Kalinowie

Powstańcy śląscy walczyli o te ziemie od maja do lipca 1921 roku. Jedne z najkrwawszych walk toczyły się o Górę św. Anny. Lokalizacja większości grobów bojowników jest znana - spoczywają oni na lokalnych cmentarzach. Ale część powstańców była grzebana przez mieszkańców także poza nekropoliami - często tam, gdzie polegli.

W 2019 r. Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa w IPN-ie, postanowiło rozwikłać sprawę jednej ze zbiorowych mogił, która (jak wynikało ze wspomnień mieszkańców) miała znajdować się pomiędzy polami w rejonie wsi Ligota Dolna (w gminie Strzelce Opolskie). Po kilku dniach poszukiwań, archeologom z IPN-u udało się odkryć mogiłę i ekshumować szczątki 5 osób.

- Naszym celem jest ustalenie do kogo należały szczątki m.in. poprzez badania DNA i pochówek w bardziej reprezentatywnym miejscu - mówił wtedy Piotr Kędziora-Babiński z IPN-u.

W ustaleniu okoliczności śmierci zaangażowani byli m.in. lokalni badacze historii. Piotr Smykała, autor książek o ziemi strzeleckiej, wskazuje, że bojownicy mogli zginąć pod Ligotą Dolną z racji tego, że w polu znajdował się punkt obserwacyjny lub zostali zaskoczeni przez żołnierzy Freikorpsu podczas próby wycofania się z tych terenów.

- Nie znamy imion i nazwisk poległych. Ale dzięki badaniom Zakładu Bioarcheologii Uniwersytetu Warszawskiego wiemy, że najstarszy z powstańców miał około 25 lat - mówił Piotr Smykała, podczas uroczystości pogrzebowych. - Pozostałych trzech powstańców miało około 20 lat. Natomiast najmłodszy z nich miał między 12 a 14 lat. Ten młodzieniec mógł pełnić rolę gońca dostarczającego meldunki. Wszyscy zginęli nad ranem, w początkowej fazie bitwy. Śląska religijność kazała lokalnej ludności otoczyć pamięcią miejsce ich śmierci.

We wtorek w kościele w Wysokiej odprawiono mszę w intencji powstańców. Ich szczątki w asyście kompanii reprezentacyjnej Wojska Polskiego, a także w obecności przedstawicieli rządu, samorządu, IPN-u i służb mundurowych, spoczęły na cmentarzu w Kalinowie. Na nagrobku wyryto tekst "Nieznanym bohaterom w 100. rocznicę walk powstańczych. Wdzięczni rodacy".